BEL AĞRISI VE SİYATALJİ
BEL AĞRISI VE SİYATALJİ
Bel ağrısı, siyatalji ve lomber disk hernisi (LDH) deyimleri birbiri içine girmiş kavramlardır. Bunlardan bel ağrısı ve siyatalji radyolojik ve fizyolojik yöntemlerle gösterilemeyecek nonspesifik nedenlere bağlıdır. Her branş hekimi kendine göre yorum getirmektedir. İngilizcedeki lowback ponin bu kavramların karşılığıdır.
Bel ağrısının kökeni:
a)Diskin posterior anulus fibrozisi
b)Posterior longitudinal ligoman
c)Radiks
d)Faset eklemin kapsüller
e)Perioattan kaynaklanır.
Diskin kendinde sinir yoktur.Sadece anulus fibrozunun dış kısmı ile post.long ligamanda sinirler vardır. Bu nedenle arterior distektomiler ağrı yaratmaz.
Bu yapılar özel bir spinal sinirle innerve olurlar. Spinal ganglionun distalinden gelen bu sinir, spinal kanala intervertebral fenomenden girer.
Spinal sinir fonamenden sonra ramus ventrolis (extremitelere gider) ve ramus dorsalise ( alt, sırt kasları ve faset eklem kapsülüne) ayrılır.
Diske bağlı ağrı:Bütün olay foramende olur. Disk protrüzyonuna bağlı ağrı gelişebileceği gibi, intervertebral eklemlerden ve kaslardan köken alan segonder disk ağrıları da olabilir.
Post. Lang lig. Kökenli ağrı: Künt ve zar lokalize edilen bir ağrıdır.Ani şiddetli olabileceği gibi, yavaş gelişen kifoza yol açan bir ağrıda olabilir.
Radiks ağrısı:Mekanik ivritasyonla (kası) ortaya çıkar. Genellikle bir dermatoma yayılır. Ağrı duyusu bozulur.(hipo/analjezi) izole kas atrofisi izlenebilir. Ciltte terleme bozukluğu gibi sempatik aktivite bozukluğu olmaz. Periferik sinirden ayırımı sağlar.
Kemik basısına bağlı (osteofitik) radiküler ağrılar inatçıdır.
1.Epinöriumu spinal sinirde yoktur. Belli belirsiz ince bir prion ile bağlıdır.
2.Sinir beslemesini %80 BOS sağlar.
3.Fibrous ve inflamasyon bu beslenmeyi bozar.
Radiküler ağrılar; mekanik nedenle olduğu gibi kimyasal ivritasyonlada ortaya çıkabileceği bildirilmiştir. Lokal kortizon ve anestezik madde gibi tedavi yöntemleri radiksteki inflamasyonu azaltmak mümkündür.
FASET eklem kökenli ağrı (Psödoradiküler ağrı): Faset eklem dejenerasyonu sonucu kapsülden veya kaslardan ağrı gelişebilir. Faset ekleminde çok sayıda ağrı reseptörü vardır ve ağrıya neden olurlar. Eklemin dejenerasyonu parçalanması veya distarsiyonu eklem pozisyonu açılınca olur. Aniden şiddetli ağrı olur. Bu ağrı herhangibir radiküler dağılıma uymayan bel ve bacak ağrısı olarak tanımlanmıştır. Travma öyküsü olabilir. Eklem üzerinde lokalize gerginlik ve palpasyonla ağrı vardır. Belin extansiyonu ve aynı tarafa eğilmekle ağrı ortaya çıkar. Lokal eklem içi stenoid ve anesteziden fayda görür.
Kas tanısı özellikle eklem kapsülündeki reseptörle kontrol edilir. Etkilenen kaslarda spontan ağrı olur. Bu ağrı basınç ve hareketle artar.
BEL AĞRISININ ETİYOLOJİSİ VE SINIFLANMASI
1.Nonspesifik bel ağrısı nedenleri;
a)Lomber instabilite
Dejenarasyon Spondilolistezis
b)Skolyoz
c)İzole disk rezarlosiyonu ve kanal stenozu
d)Lordaz artışı
2.Spesifik bel ağrısı:
a)İntervertebral disk hastalığı
b)Spinal stenoz
c)Başarısız bel cerrahisi sendromu
d)Spondilokistezis
3.Diğer Vertebral Bel Ağrısı Nedenleri:
a)Spondilozis, Spondilolistezis
b)Asimetrik transizyonel vertebra
c)Spondilolitis
d)Tümörler
İntradural tümörler
Vertebra tümörleri
e)Osteoporoz
f)Paget hastalığı
g)A.Spondilit (Marie- Strümpell Hst.=Bechterew Hst.
h)Koksidodinia
4.Ekstravertebral Bel Ağrısı Nedenleri
a)Jinekolojik nedenler;
Gebelik
Kontraseptif kullanımı
Vagina-Uterus prolapsusu
b)Ürolojik Nedenler: Taş, iltihap, tümör
c)Tıbbi hastalıklar (mide, pankreas hastalıkları, torakolomber bölgede ağrı yaparlar.)
d)Travmatik lezyonlar:
Pelvis farktürleri
Transvers çıkıntı fraktürü
Alt karında künt travma
Kalça eklemi fraktürü
e)Basıya bağlı lezyonlar
Abdominal Aort Anevrizması, Gebelik
Retroperitansal hematom
f)Tümör invüzyonuna bağlın lezyonlar
Uterus tümörleri-Karsinomatöz nöropati
g)İmflamatuar lezyonlar
Psoas absesi
Tüberküloz abseleri
Retroperitoneal fibrozis
h)Metabolik lezyonlar: Diabet
ı)Diğer Pleksopatiler
Radyasyon
İmnunolojik bozukluk
Lokal formlar
TANI: Spesifik tanı her zaman olası değildir. Bu nedenle semptomlara göre tanı konabilir. Semptomların süresine göre Akut mu? Kronik mi? Tanısı koyabiliriz.
Akut bel ağrısı; 3 aydan az süren bel ve bacak ağrısı, buna bağlı aktivite kısıtlanmasıdır. %90’ı bir ay içinde iyileşir.
Kronik bel ağrısı: 3 aydan fazla aktivite kısıtlılığıdır.
Akut bel ağrısı semptomları 3 grupta incelenir.
1.Ciddi spinal hastalıklar (spinal fraktür, tümör/enfeksiyon, kauda Equina sendromu)
2.Siyatalji: Radiks basısını gösterir.
3.Non spesifik bel ağrısı: Sadece belde ağrı vardır. Radiks basısı veya altta yatan ciddi bir durumu yoktur.
Akut bel ağrısının (%90’ın üstünde) nonspeifik bel ağrısıdır.Nedeni klinik ve yardımcı tanı yöntemleriyle konulamaz. Ciddi ve tehlikeli bir bulgu yoksa ileri tetkik yapmaya gerek yoktur.
Anamnez: Diske bağlı ağrı kısa sürede aniden gelişir. Bir çoğunda travma öyküsü vardır. Ağrı önce belde olur. Sonra siyatalji gelişir. Siyatalji geliştikten sonra bel ağrısı tamamen kalkar. Pozispula disk içi basıncı artacağı için (oturmak, öne eğilme) protrüzyonlarda ağrı artar. Hastaların en rahat ettiği pozisyon sırt üstü veya lateral pozisyonda bacakları bükerek uyumaktır.
Öksürme, ıkınma, hapşırma gibi valsalva manevraları ile ağrı artması disk hernisini düşündürür. Tedavisi epidural venlerde kapakçık olmadığı için, karın içi basınç artışıyla ston artışıdır.
Muayene:
Bel hareketlerinin kısıtlı olması.
Belde palpasyonla ağrı olması (fraktür, enfeksiyon lehinedir)
Kas gücü ölçümü (DF, PF)
Atrofi (2’cm normal olabilir.
Refleksler Asıl patella S1 kökü, L4 kökü Babinsky Motor nöron hst.
Duyu muayenesi
Laseque, kontralateral bazegne
Otururken diz ekstansiyon testi femoral germe testi.
Ayırıcı tanı: Fraktür (Travma öyküsü mevcudiyeti)
Tümör/Enfeksiyon (Sistemik bulgular kilokaybı, ateş)
Kauda Equina Senromu: Eyer tarzı hipoestezi/anestezi Empotans/İnkontinans olması gaita disturbance.
TANI YÖNTEMLERİ: Özellikle akut disklerde ilk 1 ayda tetkik yaptırmak gereksiz olabilir. 1 aydan sonra geçmeyen ağrılarda hasta yeniden değerlendirilerek gerekli tetkikler istenir. Patolojik bulgular varsa ona yönelik şeyler istenir. Radyolojik olarak;
Lumbosakral grafiler
CT
MRG
Myelografi
Biyokimyasal olarak: Sedimentasyon
Kan sayımı
T.idrar (Nonspesifik bel ağrıları için özellikle tümör ve enfeksiyon) gereklidir.
Kemik Sintigrafisi: Tümör, enfeksiyon fraktürü saptayabilir.
Elektrofizyolojik Testler: EMG, SEP, (Myelopati için)
TEDAVİ: 1. Medikal tedavi + Y.istirahat + FTR + Korse + Egzersiz
2.Cerrahi tedavi Klasik
Perkinston diskektomi
Kemonükleolizis (1-2 cc intradiskal)
BEL AĞRISININ ETİYOLOJİSİ VE SINIFLAMASI
1.Nonspesifik Bel Ağrısı Nedenleri
a)Lomber instabilite
b)Skolyoz
c)İzole disk rezorbsiyonu ve kanal stenozu
d)Lordoz artışı
2.Spesifik Bel Ağrısı
a)İntervertebral Disk
b)Spinal Stenoz
c)Başarısız bel cerrahisi sendromu
d)Spondilolistezis
3.Diğer vertebral Bel Ağrısı
a)Spondilozis, Spondilolistezis
b)Asimetrik transizyonel vertebra
c)Spondilolitis
d)Tümörler
e)Osteoporoz
f)Paget Hst.
g)A.Spondilit
h)Koksikodinia
4.Extravertebral Bel Ağrısı Nedenleri:
a)Jinekolojik
b)Ürolojik
c)Tıbbi Hastalıklar
d)Abdominal bası
e)Tıbbi Hastalıklar
f)Tümör invazyonu
g)İnflamatuar lezyonlar
h)Metabolik Hastalıklar
ı)Diğer plaksopatiler
i)Travmatik
Sabri ASLAN
Supervizör