Vücudumuz normal ısı artışlarını dengeleyebilecek bir yapıya sahiptir. Isınan vücudumuz kendini soğutmak için iki yol dener. Bunlardan birincisi ‘terleme’, ikincisi ise ‘deri yüzeyine fazla kan pompalayarak vücut ısısını düşürmek’dir. Bu iki metabolizmanın düzenli çalışamadığı durumlar oluşabilir. Vücudumuz kendini soğutamadığında, vücudun artan ısısı kalıcı hasarlara neden olabilir.
Oldukça tehlikeli olabilen güneş çarpması ya da sıcak çarpması ve bunun neden olduğu dehidratasyon (vücudun aşırı su kaybı) tehlikeli sağlık problemlerine neden olabilir. Bu durumdan en çok etkilenenler küçük yaştaki çocuklar ve yaşlılardır. Bünyelerinin zayıf olması onları güneşe ve aşırı sıcaklığa karşı daha hassas yapar.
Güneş banyosunun süresini azaltmak, nemli ve sıcak ortamlarda fazla kalmamak, ılık duş alarak vücudu serinletmek sıcak çarpmasını önlemek için alınan tedbirler arasında olmalıdır.
Sıcak çarpması ve bu nedenle oluşabilecek dehidratasyon kendini ilk olarak yüksek ateş ile gösterir. Terleme oldukça fazladır, nabız çok hızlıdır ve vücut ağrıları vardır. Susuzluk hissi ve bilinç bulanıklığı da diğer belirtiler arasında yer alır.
Sıcak Çarpması Durumunda Yapılacak İlk Yardım Hasta güneş altındaysa gölge ve serin bir yere taşıyın.
Ateşine bakın
Nabzını kontrol edin
Nabız hızlı, ateş de yüksek ise hemen uzmanlardan yardım isteyin.
Sağlık ekibi gelene kadar hastanızın bilincini kontrol edin. Ona adını, yaşını vb. bilgilerini sorun. Bilinci açık ise hastayı yarı oturur pozisyonda bekletin. Eğer bilinci kapalıysa ya da daha kötüye gidiyorsa hastanızı sırt üstü yatırıp başını sola doğru yatırın. Bu nefes alıp vermesini kolaylaştırır.
Hastanızı sağlık ekibi gelene kadar sıkı takip edin. Nefes alıp vermelerine, nabzına sürekli bakın.
Hastaya soğuk duş aldırın ya da duruma göre kasıklarına, el ve ayak bileklerine, başına ve boynuna soğuk kompresler uygulayın. Vücut ısısını düşürmek için oda sıcaklığını düşürün. Isınan kompresleri lütfen tektrar soğutun; çünkü ısınan kompresler hastanın ateşini düşürmeye yardımcı olmaz.
Hastanın bilinci açık ise alkolsüz ve soğuk içecekler - tercihen su - içirmeye gayret edin. Bilinci kapalıysa ya da bulanıksa hastanıza birşey içirmeye çalışmayın. Bilinci kapalı ya da bulanık kişi içirmeye çalıştığınız suyu ciğerlerine kaçırabilir, boğulmasına neden olabilirsiniz. Bu durumda hastanızın ısısını dışarıdan düşürmeye çalışın.
Havalar ısınmaya devam ediyor. Böyle bir durumla karşılaşmamak için size birkaç önerimiz; Dışarıda işiniz varsa öğleden sonraki saatleri tercih edin. Saat 14:00 ‘e kadar hava maksimum ısısını koruyacak ve güneş daha etkili olacaktır.
Yanınızda mutlaka dolu bir su şişesi taşıyın. Su ihtiyacınızın olmadığını hissetseniz bile günde en az 1 litre su tüketmeye özen gösterin. Bol miktarda tuzlu ayran tüketin. Alkollü içeceklerden uzak durun.
Başınıza şapka almayı unutmayın. Ayrıca ince, pamuklu giysiler tercih edin. Naylon içeriği yüksek giysiler vücudunuzu gereksiz ısıtacaktır.
Kronik bir hastalığınız varsa saat 14:00 den önce dışarıda uzun süreli vakit geçirmekten kaçının.
Çocuklarınızın gölgede oynamalarına izin verin. 14:00 den önce mümkünse oyun bahçeleri yerine evde kalmalarına özen gösterin.
Kendinizi güneşin altında halsiz hissetmeye başladığınızda gölge bir yere geçin ve etrafınızdakilerden yardım isteyin. Vücudunuzu soğutun. Elinizi, yüzünüzü yıkayın ve mutlaka bir bardak su içmeye gayret gösterin.
Güneş altında yapılan kumsal voleybolu, yüzme, sörf gibi güç isteyen sporları yaparken kendinizi fazla zorlamayın. Yorgunluk hissettiğinizde ya da aşırı terlediğinizde spor yapmaya ara verin. Su ihtiyacınızı karşılayın. Gölge bir yerde dinlenin... |
